Bức xúc chuyện nghề- phần 1: gạch đá bủa vây ngành IT và Developer

Gần đây, đọc báo đài mình bỗng thấy ngành IT bị trù dập dữ dội. Bản thân sinh viên IT, lập trình viên Việt Nam đã chịu đủ mọi thứ thiệt thòi, nay lại còn bị báo chí trù dập, cấp trên chèn ép.

Do khá bức xúc nên hôm mình viết bài này, vừa để chửi và xả cho bớt ức chế, vừa để bênh vực anh em developer và góp vài ý kiến cá nhân giúp ngành tốt hơn. Các anh em cứ thoải mái vừa uống trà vừa đọc nhé!

Bài viết sẽ gồm 2 hoặc 3 phần:
Phần 1: Gạch đá bủa vây ngành IT và developer
Phần 2: Trông người lại nghĩ đến ta, ngành IT Việt Nam thua kém gì nước khác
Phần 3: Thay vì chửi, hãy cùng nhau phát triển
Gạch đá tới tấp vào đầu ngành IT!

Ngành IT và developer chịu khá nhiều gạch đá từ báo chí cho tới… chị em HR:
Làm việc đến còng lưng, OT đến mỏi mắt để nhận đồng lương ba cọc ba đồng, chả đủ tiền mua bỉm sữa cho con thì bị báo chí đôn là lương bong bóng, lương trung bình vài nghìn.
Công ty trả lương thấp, trù dập, chuyển công ty khác thì bị chê là hay nhảy việc, thiếu trung thành!
Các công ty tuyển cho nhiều, xong vắt chanh bỏ vỏ, không chú trọng vào đào tạo, cho nhân viên làm mấy dự án cũ kỹ chả học được gì, xong lại than nhân viên thiếu khả năng chuyên môn. Chuyên môn trên trời rớt xuống à?
Vài thanh niên mở được công ty thì bắt đầu chê trình độ và mặt bằng chung của developer Việt. Tiền ít đòi hít … chồn thơm, không offer được mức lương, title người ta mong muốn, bắt đầu chê để dìm hàng.

Tất nhiên, trong chuyện này, cũng có 1 phần là lỗi của bản thân lập trình viên. Tuy nhiên, đa phần là do lỗi của hoàn cảnh, của công ty nhiều hơn. Cùng đọc phần dưới để biết rõ hơn nhé!
Lương có thật sự là cao, hay đang bị thổi phồng quá đáng?

Các bạn lều báo rất thích lôi chuyện lương cao lương thấp ra mà nói. Gần đầy, có khả nhiều bài viết về chuyện lương ngành IT, đa phần đều giật tít câu view, thổi phổng sự thật:

• Lương IT tăng trưởng nóng!
• Kỹ sư lập trình lương 2000 USD mỗi tháng!
• Lương nhân sự IT 120 triệu đồng mỗi tháng

Chả biết sao chứ mình nghe nhiều nơi lương công nhân, bảo vệ còn được 5-9 triệu. Sinh viên IT vừa ra trường có bằng ĐH may mắn thì được khoảng 7-8 triệu, còn thử việc thì chỉ được 2,3 triệu hoặc không lương! Công nhận là cao thật đấy! Bạn nào có các mức lương 2000$, trăm triệu như trong bài báo thì comment cho mình biết nhé.

Báo chí cứ gieo tư tưởng rằng ngành này lương cao, lương không tương xứng với khả năng mà… quên nhu cầu thị trường. Theo quy luật cung-cầu, khi nhu cầu thị trường cao, lượng cung cấp không đủ, giá cả sẽ tăng. Là lập trình viên, chúng ta phải tranh thú lúc sức lao động mình giá còn cao để bán cho được giá chứ nhỉ?.

Nhiều nhà tuyển dụng chống chế: Lương của lập trình viên quá cao so với giá trị đem lại cho công ty! Ơ hay, lương cao hay thấp là do thị trường quyết định. Giả sử bạn vào ăn nhà hàng, giá cao chót vót nhưng lượng thức ăn ít, giá trị đem lại ít. Bạn có thể không ăn, hoặc tìm cách tận hưởng các giá trị khác như phục vụ, không gian.

Nếu công ty cảm thấy vậy thì công ty có thể không thuê, hoặc tìm cách đào tạo và khuyến khích để nhân viên đem lại giá trị cao nhé!
Lý do khan hiếm nhân sự và nhảy việc

Nhiều công ty cũng rất là kì, tiền ít đòi hít … chồn thơm. Họ muốn tuyển lập trình viên giỏi kĩ thuật, nhiều kinh nghiệm, giỏi tiếng Anh mà chỉ trả mức lương “phải chăng” (còn gọi là lương chết đói), rồi lại than không tìm được ứng viên, hoặc ứng viên không đủ trình độ.

Xin lỗi nhé, tuổi gì, dev có khả năng thật sự thì nó không ngu mà làm việc với mức lương “phải chăng” đó đâu! Mà cũng chẳng cần phải là dev, thử ra Trần Duy Hưng tìm một em chân dài, ra trắng, dáng ngon, mặt người mẫu với giá 2-300k xem! Có mà tìm đến già cũng không ra đâu

Một số khác lại chê nhân viên hay nhảy việc, độ trung thành thấp! Đây một phần cũng là lỗi của developer chúng ta, mới làm được vài tháng đã nhảy việc vì… chán công ty, muốn lương cao hơn. Tỉ lệ này ở ngành IT nước ngoài cũng na ná vậy.

Đa phần các công ty rất ghét điều này, vì họ sẽ bị lỗ khi bỏ công đào tạo bạn. Tuy nhiên nhảy việc nhiều sẽ giúp bạn mau lên lương, lên chứchơn so với việc… ngồi lỳ tại một công ty. Nhưng nhớ cẩn thận đừng nhảy việc nhiều quá, người ta xem CV sẽ sợ không dám tuyển đâu.

Chuyện chê bai developer Việt Nam và ngành IT

Ngoài ra, gần đây còn có một trò khác là… chê bài trình độ developer Việt Nam. Các bác này nọ cứ khoái lôi nước ngoài ra so sánh rồi chê trình độ IT Việt Nam. Sao không so sánh môi trường làm việc và mức lương luôn đi!

Điển hình như cách đây vài tháng, có một bài chê bai cách đặt title của developer Việt Nam (Bài viết có tính xây dựng, khá hay và đáng đọc, chỉ có đôi chỗ mình không đồng tình:

Gần đây, mình cũng vừa thấy một bài ném đá developer trên linkedin với cái tựa rất kêu Ngành IT VN đang đẻ ra một lũ ngông nghênh ảo tưởng về năng lực của mình (Vậy mà còn được nhiều like share mới chết).

Mình nghĩ chắc thanh niên này chỉ trả nổi lương 8-10 củ, tiền ít đòi hít … chồn thơm, không offer được mức lương và title người ta mong muốn nên mở mồm chê để dìm hàng.

Thú thật, từng làm việc và phỏng vấn trong và ngoài nước, mình cảm thấy khả năng technical của developer Việt ko thua gì các nước khác. Nếu có, chắc chỉ vài mặt như tư duy sản phẩm, kĩ năng mềm, định hướng nghề nghiệp. Đây lại là lỗi của hệ thống giáo dục, của hệ thống chứ đâu phải hoàn toàn là lỗi của lập trình viên?

Tạm kết

Phù, xả một hồi thì mình cũng bớt ức chế rồi. Tuy vậy, chỉ một bài viết là không đủ để bày tỏ hết sự bức xúc và nỗi lòng của mình nên phải viết bài phần. Các bạn đón đọc phần 2 – Trông người lại nghĩ đến ta nhé!

Ở phần sau, chúng ta cùng thảo luận xem lý do vì đâu mà ngành IT Việt Nam lại chịu nhiều điều tiếng, thua kém hơn so với ngành IT ở các nước tân tiến!